De Jut Fabriek
Van afval naar nieuw product
Toen zijn vrouw vroeg waar haar fiets toch was gebleven en hij moest bekennen dat die bedolven was geraakt onder zijn verzameling plastic, wist Vincent Kooijman dat het tijd was de zaken groter aan te pakken. De oprit naast huis was ook al niet meer te zien door alle viskratten- en manden. Binnen een halfjaar nadat hij samen met buurman Ivo Wiersma in de schuur achter huis De Jut Fabriek was begonnen, verhuisden de mannen hun onderneming naar een loods op het industrieterrein van West-Terschelling. Met zagen, shredders, verwarmingsinjectoren, persen, mallen en niet te vergeten een tiental vrijwilligers worden hier sinds een jaar nieuwe producten gemaakt van plastic afval.
Strandjutters
Zoals alle Terschellingers zijn ook Vincent en Ivo strandjutters. ‘Na harde wind ga je natuurlijk altijd even kijken wat er op het strand ligt. De mooie dingen – een boeitje, een goed stuk hout – worden altijd meteen meegenomen. De rotzooi blijft liggen. Wij vroegen ons af hoe we dat een bestemming zouden kunnen geven. Want dat spul moet zo snel mogelijk de natuur uit.’ De mannen gingen googelen en ontdekten dat het relatief eenvoudig is om zelf plastic te recyclen. Sindsdien kijken ze anders naar alles wat op de vloedlijn ligt.
Geshredderd plastic
Kooijman: ‘Het blijft natuurlijk rotzooi, maar wij denken nu: we maken het schoon en we gaan er iets moois van maken. We zien het niet meer als afval maar als grondstof voor een nieuw product.’ Tegen de wand van De Jut Fabriek staan grote plastic bakken opgestapeld met verschillende kleuren geshredderd plastic. Vrijwilligers Merel, Dave en Storm zijn deze middag geconcentreerd bezig dit granulaat tot nieuwe producten te verwerken. Verschillende Terschellinger winkels verkopen inmiddels schaaltjes, bloempotten, kapstokhaakjes en boekenleggers van De Jut Fabriek. En daar haalt Merel al weer een onderzetter van vers geperst plastic uit de mal. Vandaag maakt ze witte. De onderzetters worden verkocht in setjes van de vijf kleuren van de eilander vlag.
Anders denken
Je zou soms haast denken dat alle plastic uit de Noordzee op het strand van Terschellinger terechtkomt, zo groot is de ‘aanvoer’. Regelmatig gooit Kooijman de laadbak van zijn 4×4 vol, maar zijn capaciteit is bij lange na niet genoeg. Sinds een jaar of twaalf is de stichting Milieujutter actief op het eiland. Voorheen boden zij al hun onafbreekbare plastic aan bij de gemeentereiniging, die het vervolgens naar de wal moest afvoeren. Nu levert de trekker van de Milieujutter gemiddeld elke maand drie tot vier bigbags af bij De Jut Fabriek. Kooijman wordt er iedere keer weer blij van. Net als van de yoghurtbakjes die eilanders komen brengen of de 1500 bloempotten die een dorpsgenoot overhad. ‘Het is het anders denken dat het mooi maakt. Ik zie plastic en weet: daar gaan we wat bruikbaars van maken.’ Natuurlijk wordt hij ook ‘allemachtig verdrietig’ als hij ziet hoeveel zwerfvuil er elke keer opnieuw op het eiland ligt. ‘Aan de andere kant geeft mij dat ook de moed en kracht om te zeggen: wij gaan met elkaar zorgen dat we dit oplossen. Gelukkig merk ik dat mensen zich steeds meer bewust worden van dit probleem en graag willen helpen.’
Vincent Kooijman
‘Wij zien plastic niet als afval maar als grondstof’